رعایت اخلاق در فضای مجازی.

این روزها مصادف است با حوادثی از جنس انتخابات. ثبت نام کاندیداهای مجلس و زمزمه انتخابی دیگر برای مردم یک شهرستان. فضای مجازی هم شلوغتر از روزهای قبل. تا دیروز صحبت بر سر کم آبی بود و امروز بر سر نماینده مجلس و فردا هم بحثی دیگر. این سرگرمی این روزهای بخش بزرگی از جامعه ماست. مخلص کلام اینکه گذشته را فراموش میکنیم و آینده را کمتر می بینیم. در روزگاران قدیم اما شاید کمی موضوع متفاوت بود از این حیث که گردهمائیها و ابراز نظرها بدون اراده و حضور افراد ناممکن بود لذا افراد دقت بیشتری در نشر مطالب داشتند اما امروزه فضای مجازی کار را آسانتر نموده و از آنجائیکه هر ارزانی بی حکمت نیست هر آسانی نیز بی علت نیست.

ابراز عقاید اگرچه در جامعه کنونی آزاد می باشد اما چه بسا دانسته و ندانسته سهل بودن ابراز نظر در این گروههای مجازی موجب بروز سوء تفاهمها و تشکیل هسته های تخریبی علیه افراد و شخصیتها گردد. کمی دقت در ابعاد گوناگون فضای مجازی واقعیتهای تلخی را آشکار می سازد. یک مقایسه به راحتی نشان می دهد که تشکیل یک گروه 200 نفری در جامعه واقعی یعنی بررسی و غربالگری و صرف زمانی معقول جهت تشکیل یک تیم با اهداف مشخص و درصورتیکه چنین گروهی تشکیل گردد هسته مدیریتی آن خود شاید بیش از 10 نفر را شامل گردد. اما در فضای مجازی شاید شخصی نیمه شب بر اثر بی خوابی و احیاناً کمی انزوا در جامعه حقیقی تصمیم به تشکیل گروهی با نام فلان بهمان گران انلاین و ... می‌گیرد و از دفترچه تلفن همراه خود 100 نفر را به گروه می‌افزاید و در یک لحظه هم خود را مدیر یک گروه یا تشکیلات قرار می دهد ، 99 نفر دیگر را هم دیگران به مرور اضافه می کنند. اعضاء نگون بخت هم شاید هرگز ندانند که چرا و چگونه به این گروه اضافه شده اند و تعدادی هم از خداخواسته برخی حرفهایشان را که در فضای واقعی خریداری ندارد در این فضا منتشر می کنند. البته برخی گروهها هم با اهداف مثبت و از مجموعه ای از افراد شایسته جامعه ایجاد گردیده که در این مبحث موضوع اصلی آنها نمی باشند و قابل احترام هستند. مبحث فوق نه برای داستان سرایی که برای اثبات این اصل مهم است که، همانقدر که تشکیل این گروههای بی حساب و کتاب آسان است به همان میزان هم افترا و تخریب و دست مایه کردن حیثیت شخصیتها و افراد جامعه در این گروهها هم سهل است و ارزش مطالب نشر یافته کم. و این روزها آنچه مشاهده می گردد ابراز وجود و اعلام نظر افرادیست در پشت شناسه های عجیب و غریب که خود را فیلسوف زمان می دانند و از ورای پرده تاریک فضای مجازی خود را اسنودنی جدید می خوانند و به تخریب افراد، شخصیتها و این روزها کاندیداها و نمایندگان مجلس و طرفداران قانونی آنها می پردازند. اما این هیجان زایدالوصف در ابراز وجود و تایپ جمله های مبهم در این گروهها از کجا نشات گرفته و در نهایت به چه نتیجه ای خواهد رسید. برخی جوانان و دانشجویانی که سرمایه های جامعه به شمار می روند چگونه است که به راحتی در این گروههای بی نام و نشان مطالبی کذب یا شبهه افکن درج یا بازنشر می کنند و موجبات رنجش بخشی از افراد جامعه را فراهم میکنند. چگونه از آموزه های دینی مبنی بر عدم توهین و افترا به افرادی حتی غیر مسلمان به راحتی عبور می‌کنند و به شخصیتهای سیاسی، مذهبی، ورزشی و ... انگ می‌زنند و آخر شب به راحتی سرشان را روی بالین میگذارند و نتایج انتشار برخی مطالب غیر اخلاقی در جامعه و فضای مجازی را نادیده می گیرند. شاید عمل خلبان هواپیمای بدون سرنشینی که از پایگاهی در یک کشور دیگر موجب مرگ و متلاشی شدن خانواده ای در کشور دیگری می شود با رفتار برخی در انتشار و عدم رعایت موازین قانونی و اخلاقی در فضای مجازی قابل مقایسه باشد. امروزه در اکثر کشورهای جهان اخلاق حرفه ای به عنوان بخشی از رفتار افراد جامعه در محیط کار و جامعه تحت قوانین موضوعه شناخته شده و به شهروندان از خردسالی آموزش داده می شود و چقدر نیکوست که ما نیز به عنوان کسانی که خود را باسواد، قانونمند و اهل علم و معرفت می دانیم در ورود و استفاده از فضای مجازی تامل بیشتری به خرج داده و از اینکه مطلبی به یکباره و با کمترین هزینه را می توانیم منتشر کنیم هیجان زده نشویم و قبل از انتشار هر مطلبی کمی به عواقب و دامنه اثر آن بر افراد مختلف اندیشه کنیم. دقت در این مبحث با توجه به روزهای پیش رو و استفاده برخی افراد در تبلیغ و تخریب علی الخصوص در مباحث انتخابات بسیار حائز اهمیت بوده و سهل انگاری در اینخصوص ممکن است موجب بروز عواقب ناگواری در جامعه گردد و این روزها که اتحاد و همدلی برای آباد ساختن میهن عزیزمان بیش از هرچیز ضروریست نشود که افکار کودکانه و هیجانات زودگذر برخی افراد مدعی روشنفکری و صاحب نظری در فضای مجازی علاوه بر خدشه دار کردن اتحاد ملی موجب یاس و نا امیدی افراد و شخصیتهای ملی و مذهبی گردد و چه ناپسند است اقدام اشخاصی که عالمانه یا بدون علم و آگاهی موجب تخریب شخصیتها، مقامات و اشخاصی که برای توسعه و پیشرفت منطقه‌ای سالیانی تلاشها کرده اند به صرف وابستگی به حزب و جناح و کاندید خاصی می‌گردند. ناگفته پیداست که آنچه خداوند از آن نخواهد گذشت حق الناس و توهین و افترای کذب به انسانها و مومنین دیگر است همانگونه که می فرماید: «مَن یَکْسِب خَطِیئَةً أَوْ إِثماً ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَرِیئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بهْتَناً وَ إِثْماً مُّبِیناً، کسى که خطا یا گناهى مرتکب شود، سپس بیگناهى را متهم سازد بار بهتان و گناه آشکارى بر دوش گرفته است».

روح اله رستمی. مدرس دانشگاه و مشاور رتبه 3 مشاوره و نظارت بر فناوری اطلاعات و ارتباطات