بحران آب منطقه و نادیده گرفتن نقش دانشگاهیان

 به طور یقین امروز بحران آب مهمترین موضوعی است که در منطقه اذهان جامعه و صاحبنظران را به خود مشغول نموده است. در واقع بحران دیگر از مرز هشدار و خطر عبور کرده و به مرز فاجعه نزدیک و نزدیکتر شده است. نظرات کارشناسی و مباحث گسترده و اخبار بیشمار از آمار مسدود کردن چاههای غیر مجاز تا مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری و روشهای نوین بارانزائی نقل محافل مدیریتی و سیاسی و حتی انتخاباتی منطقه شده است گویی همه می دانند چگونه با بحران شکل گرفته که بعضاً خود در ایجاد یا تشدید آن تاثیر گذار بودند مقابله کنند. اما آیا آمار و چه کنیم و چه نکنیم ها امروز تاثیر مهمی بر وضعیت بحرانی گذشته تا امروز داشته است؟

در عوض نبود استراتژی مناسب مقابله با بحران بوضوح آثار خود را نشان داده و احیاناً تا غلبه نهایی بر منطقه زمان چندانی باقی نمانده است. البته به معجزه هم باید امیدوار بود. شاید حوادث خوشایندی در راه باشد. شاید بارشهای جوی به یکباره 10 برابر بشود و شاید هم چند دریاچه و دریا در همین نزدیکیها به یکباره خود را به ما نشان دهند. البته شاید. گستردگی مباحث بحران آب بسیار زیاد است اما از نظر نگارنده یک موضوع اساسی هم در غافله مباحث مدیران تاحدی نادیده گرفته شده و آن نقش دانشگاه و دانشگاهیان در کنترل بحران آب است و البته نه برگزاری همایشها که علی رغم مفید بودن، نقش چندانی برای عموم در تسکین آلام بحران نخواهد داشت. دانشگاههای استان ما انبوهی از دانشجویان وتحصیلکردگان رشته های رنگارنگ کشاورزی را در خود جای داده اند که برخی از آنها حتی یکبار هم به مزرعه نرفته و کشاورزی را از نزدیک لمس نکرده اند و این در حالی است که  امکان جذب آنها در دستگاههای مرتبط و موثر درکشاورزی منطقه همواره وجود دارد و چه بسا در آینده نه چندان دور از نقشهای مدیریتی کلان هم سهمی داشته باشند. طرح مشارکت دانشجویان رشته های کشاورزی در رصد وضعیت کشاورزی و مصارف آبهای زیر زمینی مازاد زارعان منطقه گامی در راستای استفاده از پتانسیل دانشگاه و مزرعه توأمان باهم با حذف هزینه های کارمندی و ماموریتی گزاف جهاد کشاورزی بود که از طرف اینجانب در اوایل سال جاری تهیه گردید لکن به دلایلی خاص تاکنون اجرایی نگردیده است که امید می رود جهت بهبود وضعیت علمی و عملی دانشگاه و نیز ارتباط جهاد کشاورزی با دانشگاه الالخصوص در خصوص مدیریت بحران آب منطقه بطور مستمر عملیاتی گردد. ارائه جزعیات طرح در این مقال ممکن نیست لکن تاکید بر اصل موضوع خالی از لطف نیست و آن هم اینکه همکاری جهاد کشاورزی و دانشگاه با بهره گیری از دانشجویان و صاحب نظران به منظور پایش اطلاعات منطقه از حیث وضعیت مصرف آب، الگوی کشت و مالکان پر مصرف باید صورت پذیرد. آنچه مسلم است نبود اطلاعات پایه مناسب از همین موضوعات به ظاهر ساده موجب عدم تصمیم گیری به موقع و بروز بحران آب بی‌سابقه در منطقه گردیده که در صورت تعلل بیش از این و صرف وقت و هزینه های غیر ضروری در جلسات و نشستها آنهم بدون حضور صاحب نظران، اندیشمندان و دانشگاهیان و عدم ارتباط مناسب با کشاورزان نتیجه چندانی برای منطقه نخواهد داشت.  و نکته آخر و مهمتر اینکه با چند روز بارش برف و باران نباید بحران آب منطقه به فراموشی سپرده شود چرا که مشکل اساسی در مصرف بیش از حد منابع آبهای زیر زمینی در گذشته و حال بوده و بهبود وضعیت فعلی آب بدون مدیریت مصرف آن، استفاده از نظرات صاحبنظران و ارتباط مناسب با کشاورزان منطقه تقریباً غیر ممکن خواهد بود.

روح اله رستمی. مدرس دانشگاه و دبیر ستاد بحران شهرکبود راهنگ